W codziennej pracy w gabinecie kosmetycznym bardzo często mamy do czynienia z różnymi reakcjami skóry na stosowane preparaty. Najczęściej widzimy zaczerwienienie, złuszczanie, a klient podaje uczucie mrowienia i ściągania skóry. W znacznej większości przypadków są to jedynie reakcje podrażnieniowe, dużo rzadziej alergie.

PODRAŻNIENIE
Podrażnienie jest to reakcja skóry na zastosowanie preparatów zawierających składniki aktynie penetrujące w głąb naskórka, a także substancji o innym odczynie niż pH fizjologiczne dla skóry (mydła, kwasy). Podrażnienie charakteryzuje się wystąpieniem objawów bezpośrednio po kontakcie z substancją drażniącą, tylko w miejscu jej nałożenia. Pacjent będzie skarżył się na uczucie „mrowienia”, pieczenia, na skórze zaobserwujemy zaczerwienienie. Objawy ustępują po usunięciu drażniącego produktu i zastosowaniu preparatu łagodzącego. Przy dużym podrażnieniu, np. kwasami, po 2-3 dniach naskórek zacznie się złuszczać.

WAŻNE
Większość (90%) reakcji skóry jest to podrażnienie, alergie zdarzają się niezwykle rzadko. Najbardziej podatna na podrażnienia jest skóra sucha, wrażliwa, płytko unaczyniona. Częściej ulegają podrażnieniu kobiety i osoby starsze, osoby przeżywające przewlekły stres, z obniżoną odpornością, przy rygorystycznych dietach oraz w okresach wzmożonego wysiłku psychicznego i fizycznego.

Do substancji, które najczęściej podrażniają skórę, zaliczamy:

• detergenty
• alkohol
• konserwanty
• mentol
• kwasy owocowe
• kwas salicylowy
• retinol i jego pochodne
• witamina C

Podrażnienie, alergia – jak rozpoznać

Podrażnienie	Reakcja alergiczna
Czas reakcji
Natychmiast po zadziałaniu substancji drażniącej	Objawy pojawiają się z opóźnieniem w zależności od mechanizmu reakcji alergicznej: ·        20 – 30 minut po zadziałaniu substancji – jest to tzw. reakcja natychmiastowa typu pokrzywki ·        reakcja typu późnego może pojawić się nawet 24 h po zadziałaniu substancji
Czas utrzymywania się objawów
Objawy ustępują po usunięciu substancji ze skóry	Objawy utrzymują się mimo usunięcia substancji
Miejsce występowania zmian
Zmiany występują tylko w miejscu kontaktu z substancją drażniącą	Zmiany mogą wykraczać poza miejsce kontaktu z substancją, mogą objąć nawet całe ciało
Objawy
Rumień, pieczenie, szorstkość skóry, mrowienie	Rumień, świąd, opuchlizna, a nawet pęcherzyki z treścią surowiczą
Nasilenie objawów
Jest zależne od dawki substancjo, jej stężenia i czasu stosowania	Objawy nie są zależne od dawki, nawet najmniejsza ilość może wywołać uogólnioną reakcję
Postępowanie
Usunąć czynnik drażniący, następnie nałożyć preparat łagodzący, zawierający alantoinę, d-pantenol, ulgę przynosi również chłodny kompres. Wystąpienie podrażnienia nie jest przeciwskazaniem do ponownego wykorzystania preparatu.	Wymaga specjalistycznego leczenia. Należy też bezwzględnie unikać produktów zawierających substancję, która wywołała reakcję uczuleniową.

ALERGIE

Alergie są to reakcje skórne spowodowane nadwrażliwością organizmu na niektóre związki.
Wyróżniamy dwa mechanizmy skórnych reakcji alergicznych:

1. Typ natychmiastowy, w którym objawy pojawiają się po kilkunastu minutach od kontaktu z alergenem. Kompleks stworzony przez alergen i przeciwciała IgE powoduje uwolnienie mediatora histaminy, który wyzwala następujące reakcje: świąd, obrzęk i rumień.

W skrajnych przypadkach może dojść do uogólnionej reakcji typu natychmiastowego typu wstrząs anafilaktycznego. Wstrząs można rozpoznać na podstawie:

• duszności
• obrzęku warg
• bladości skóry
• spowolnienia tętna
• obniżenia ciśnienia tętniczego
• złego samopoczucia
• szybkiego, płytkiego  oddechu
• spocenia czoła i całego ciała
• rzadziej wystąpienia gwałtownych wymiotów i biegunki

W skrajnych przypadkach może dojść  do utraty przytomności, a nawet do śmierci. Jest to reakcja, która wymaga natychmiastowego leczenia.
W przypadku, gdy obserwujesz obrzęk warg, niewyraźną mowę lub inne objawy sugerujące reakcję wstrząsową – natychmiast zadzwoń po pomoc medyczną.

Reakcję alergiczną typu natychmiastowego mogą wywołać:

• naturalne olejki eteryczne
• produkty pochodzenia pszczelego
• silne zapachy
• farby i rozpuszczalniki
• ukąszenia owadów
• leki

 

2. Typ późny reakcji alergicznej pojawia się najczęściej po 24 h od kontaktu z alergenem, w miejscu tego kontaktu lub na całym ciele.
   Objawami tego typu reakcji są:

• rumień
• świąd
• złuszczanie naskórka
• pęcherzyki z treścią surowiczą, w przypadku ostrej reakcji

Reakcję typu późnego mogą wywołać:

• barwniki (henna!!)
• metale
• smary
• oleje
• gumy
• podłoża kosmetyczne

Jak uchronić się przed wystąpieniem alergii?

1.      Prowadź dokładną dokumentację wykonanych zabiegów, aby Twoi współpracownicy byli poinformowani o ewentualnych reakcjach niepożądanych u klienta.

2.      Przeprowadź dokładny wywiad uwzględniający choroby przebyte, stosowane leki oraz reakcje skóry po prowadzonych zabiegach.

3.      Uwzględnijmy pytania o najczęstsze alergeny, pyłki traw, cytrusy.

· Gdy klient podaje alergię na trawy lub pyłki roślin – zrezygnuj z zabiegów aromaterapii i silnie pachnących preparatów.

· Gdy podaje uczulenie na aspirynę – nie stosuj preparatów zawierających kwas salicylowy.

· Uczulenie na cytrusy – zrezygnuj z zabiegów z witaminą C i kwasów AHA.

· Uczulenie na owoce morza – zrezygnuj ze stosowania  alg mikronizowanych i kolagenu pochodzenia morskiego.

4.      W przypadku jakichkolwiek wątpliwości wykonaj próbę alergiczną. Nałóż niewielką ilość substancji, jaką chcesz zastosować na wewnętrzną część przedramienia, obserwuj to miejsce przez pół godziny. Gdy pojawi się rumień odstąp od zabiegu.

5.      Poinformuj klienta o możliwych reakcjach skóry, weź od niego pisemną zgodę na wykonanie zabiegu.

6.      Poinformuj klienta, iż w przypadku jakichkolwiek działań niepożądanych może zwrócić się do Ciebie po pomoc.

7.      Przed zastosowaniem kosmetyku u każdej klientki upewnij się, iż ma aktualny termin ważności (zwracaj uwagę na termin przydatności kosmetyku po otwarciu – PAO, notuj datę otwarcia kosmetyków).

8. Otwarte kosmetyki przechowuj dobrze zakręcone, najlepiej w ciemnych i chłodnym miejscu.

Więcej praktycznych porad dermatologicznych w czasopiśmie LNE wydania rok 2013 i 2014.

Przeczytaj – te wpisy również mogą Cię zainteresować i poprawić twoje nawyki pielęgnacyjne:

Ukojenie dla wrażliwej skóry